Fat pad syndroom (beschadigd vetkussen)

Fat pad syndroom (vetkamerschade) is een degeneratie van het vetweefsel onder de hak. De oorzaak is meestal slijtage door overbelasting of ouderdom. De belangrijkste klacht is pijn onder de hiel, maar vaak ook onder de voorvoetsbeentjes. Behandeling is lastig. Vreemd genoeg helpt het soms om de voeten te stimuleren door blootsvoets te lopen of een massage apparaat te gebruiken. Zooltjes verlichten de pijn soms.

Soms blijken mensen die hielklachten hebben geen hielspoor te hebben maar een beschadigd vetkussen: fat pad syndroom. Een goede Nederlandse benaming is er eigenlijk niet en de aandoening is vooral bekend in Engelstalige literatuur. De verwarring met hielspoor is niet onlogisch omdat beide aandoeningen pijn onder de hiel veroorzaken. Helaas ondergaan veel mensen daardoor behandelingen die bij voorbaat kansloos zijn omdat de verkeerde diagnose gesteld is. 

Onder de hiel is het weefsel normaal gesproken opgebouwd uit een soort vetkussentjes. Deze kussentjes vormen een dempende laag onder de hiel waardoor schokken gedempt worden en het lopen prettig aanvoelt. Helaas zijn de vetkussentjes niet onkwetsbaar en beschadigen ze soms. Als dit structureel het geval is wordt de dempende laag weefsel steeds dunner en kan soms zelfs bijna helemaal verdwenen zijn. Het gevolg is dat je in extreme gevallen bijna direct op het bot loopt...

Oorzaak van fat pad syndroom

De oorzaak van fat pad syndroom is eigenlijk altijd een vorm van slijtage waarbij het weefsel langzaam afsterft (atrofie). Dit kan komen door ouderdom, maar ook overgewicht en overbelasting door sporten kunnen een rol spelen. Soms kan het ook komen door ziektes als reuma en diabetes.

Er zijn ook sterke aanwijzingen dat het westerse looppatroon een rol speelt: we lopen altijd op schoenen of zachte slippers en daardoor raken de voeten verwend. In culturen waarbij mensen gewoon op blote voeten lopen komt de blessure bijna niet voor. 

Symptomen van fat pad syndroom

De symptomen zijn net als bij hielspoor pijn onder de hiel, maar de locatie van de pijn is net wat anders. Waar de pijn bij hielspoor aan de voorkant van de hak zit, bevindt deze zich bij fat pad syndroom meer in het midden van de hak. Ook is de pijn meestal 'doffer' dan de scherpe pijn bij hielspoor. 

Vetkussenbeschadigingen komen in verschillende gradaties voor. Bij lichte slijtage valt de pijn nog mee, maar sommige mensen hebben continue pijn. De klachten komen meestal voor bij wat oudere mensen.

Met een echografisch onderzoek kan de diagnose definitief vastgesteld worden. Hiermee kan de conditie van de vetkussentjes goed gemeten en bekeken worden. 

Behandeling van fat pad syndroom

Het slechte nieuws is dat behandeling zeer moeizaam is. Waar hielspoor bijvoorbeeld kan verdwijnen als de ontsteking is genezen is dit hier anders: de vetkussentjes die zijn verdwenen komen nooit terug. Opereren, injecties, shockwave en dat soort behandelingen hebben dan ook weinig zin. Voorkomen van het probleem is eigenlijk het beste: vooral goede schoenen dragen kan helpen.

Sommige therapeuten raden aan om juist weer op blote voeten te lopen. Waar dit bij een echte peesplaatontsteking uit den boze is, kan het bij beschadigd vetweefsel een positief effect hebben, ondanks dat het pijn kan doen. Bouw het wel voorzichtig op, en loop liever op een natuurlijke ondergrond als zand of gras dan op een keiharde betonvloer. Ook kun je een voetroller (zie de Foot Gym uit onze webshop) gebruiken om de voetzool te stimuleren:

Als dit niet helpt, rest er niets anders dan er mee te leren leven. Wel kan de pijn draaglijker gemaakt worden door goede inlegzolen of siliconen hielkussens. Deze moeten een goed voetbed bieden en vooral onder de hiel een goede demping hebben. Ze moeten de hele voet gelijkmatig ondersteunen zodat de druk zo optimaal mogelijk verdeeld wordt. Daarmee wordt het lopen een stuk aangenamer. Ook kunnen sommige therapeuten de hiel tapen.